پارکینسون

پارکینسون پس از آلزایمر شایع ترین بیماری مخرب اعصاب است که سیری پیشرونده داشته و عملکرد فرد را به تدریج کاهش می دهد. در این بیماری نورولوژیک، بیمار به تدریج توانایی جسمی و روحی خود را از دست داده و در صورتی که راهکار درمانی مناسبی برای او ارائه نشود، شدت علائم بیشتر خواهد شد.

پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون یا PD (Parkinson’s Disease) که اولین بار توسط دکتر جیمز پارکینسون یک دانشمند بریتانیایی در سال 1817 توصیف شد از شایع ترین بیماری های مخرب اعصاب به شمار می رود. دکتر جیمز پارکینسون این بیماری را فلج لرزان نامید اما در واقع تمامی مبتلایان لرزش ندارند.

در بیماری پارکینسون، سلول ها در جسم سیاه (یک منطقه کوچک درون ساقه مغز که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد)، ساخت دوپامین را متوقف ساخته و در نتیجه دوپامین کاهش می یابد. زمانی که سلول هایی که ترشح دوپامین را بر عهده دارند از بین بروند، مغز دیگر پیام های لازم را درباره حرکت و زمان حرکت دریافت نکرده و به تدریج کنترل عضلات از بین خواهد رفت.

بدین ترتیب در بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است حرکاتی مانند لباس پوشیدن، نوشتن، حرف زدن یا حتی پلک زدن به کُندی صورت گیرد. نشانه های این بیماری معمولا از 55 تا 60 سالگی به بعد ظاهر می شود اما ممکن است در افراد جوان تر نیز به وجود آیند. برخلاف ام اس، احتمالا مبتلا شدن مردان به پارکینسون در زنان بیشتر است.

علائم بیماری پارکینسون

• لرزش کلی بدن
• کند شدن حرکات و رفلکس های طبیعی بدن
• اختلال تعادل
• سفتی عضلات
• ارتعاش اندام ها بخصوص دست و پا در حالت استراحت
• خشکی مفاصل و کاهش انعطاف پذیری بدن
• خیرگی چشم به دلیل کاهش پلک زدن
• ثابت شدن حالت صورت
• خمیدگی بدن
• بی‌نظمی حرکات بدن یکی از علائم شایع پارکینسون است.
• اختلال در تکلم صحیح
• اختلال در بلع غذا
• افزایش فاصله طبیعی پاها هنگام راه رفتن
• آبریزش دهان
• افسردگی و مشکلات روحی
• اختلال خلق
• اختلال حس بویایی
• اختلال حافظه

به طور کلی نشانه های متمایز پارکینسون عبارتند از: لرزش در حین استراحت، کندی حرکت و خشکی اندام ها.

عوامل افزایش دهنده خطر

دلایل اصلی این بیماری هنوز ناشناخته است اما فاکتورهای اصلی عبارتند از ژنتیک، عادات تغذیه ای و عوامل محیطی.

• ژنتیک
• جنسیت (این بیماری در مردان شیوع بالاتری دارد)
• وارد شدن ضربه به سر در گذشته
• قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها مانند آفت کش ها، حشره کش‌ ها و آلودگی هوا
• آسیب مغزی
• استرس و تنش های روحی طولانی مدت
• رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای چربی‌های اشباع نشده
• بیماری هایی مانند دیابت
• کمبود اسید فولیک، ویتامین ‌D و B12 در رژیم غذایی

تشخیص

تشخیص بیماری پارکینسون عمدتا به صورت بالینی انجام شده و متخصص مغز و اعصاب می تواند با توجه به شرح حال و معاینه دقیق این بیماری را تشخیص دهد. متخصص برای ارزیابی این بیماری موارد زیر را انجام می دهد:

• ضربه به انگشت دست یا پا برای بررسی کُندی حرکت
• شل کردن دست برای دیدن لرزش در هنگام استراحت
• شل کردن عضلات هنگام حرکت گردن، ساق پا یا بازوها به منظور بررسی سفتی اندام ها
• ارزیابی تعادل ایستادن با هُل دادن آرام

درمان پارکینسون

درمان قطعی برای پارکینسون ارائه نشده است اما می توان با دارو درمانی یا فیزیوتراپی علائم و تشدید عوارض بیماری را کنترل نمود. در برخی موارد نیز جراحی با نظر پزشک متخصص انجام می شود. از آنجایی که پارکینسون عوارض حرکتی و جسمی زیادی برای این بیماران ایجاد می کند، فیزیوتراپی و کاردرمانی در درمان این بیماری نقش بسزایی دارند.

با توانبخشی می توان از پیشرفت و محدودیت های حرکتی جلوگیری کرد. علاوه بر این، بیمارانی که در اثر این بیماری دچار عوارض شدیدی شده اند می توانند از توانبخشی در منزل و امکانات آن بهره بگیرند. در حقیقت، تمرینات ورزشی که توسط فیزیوتراپیست تجویز می شود می تواند مشکلات حرکتی را تا حد زیادی کاهش دهد.

در نهایت با رعایت سبک زندگی سالم، ورزش منظم و رژیم غذایی مناسب، تا حد زیادی ریسک ابتلا به پارکینسون را کاهش داد.