ALS (ای ال اس)
بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا ALS یک بیماری پیشرونده و ناتوان کننده است که غیر قابل درمان بوده و به دلایلی ناشناخته، سلول های عصبی مغز و نخاع که حرکات ارادی عضلات را کنترل می کنند به تدریج دچار اختلال می شوند. همین مسئله سبب می شود که عضلات کم کم از کار بیفتند و پس از فلج شدن فرد در نهایت منجر به مرگ او شوند.
در این بیماری، تنها سلول های نورون حرکتی تحتانی تحت تأثیر قرار می گیرند. سلول های نورون حرکتی قسمت زیادی از فعالیت های بدن مثل حرکت دست و پا، بلعیدن غذا و برخی از حرکت های تنفسی را انجام می دهند. این بیماری نسبتا نادر، روی قدرت تفکر مبتلایان تأثیر چندانی نداشته و به ندرت باعث احساس درد در بیماران می شود.
علت بیماری ای ال اس
علت بیماری ALS هنوز ناشناخته است اما زمینه ارثی به میزان پنج تا ده درصد در ابتلا به این بیماری نقش دارد. علاوه بر این محققین بر این باورند که نقص در آنزیم های محافظتی می تواند منجر به این بیماری شود. شواهد دیگر نیز نشان می دهند که قرار گرفتن در معرض کودهای شیمیایی، پوست حیوانات یا فلزت سنگین می توانند زمینه ساز ALS باشند. البته این یک فرضیه بوده و اثبات نشده است.
علائم ALS
علائم این بیماری شامل دو مرحله اولیه و پیشرفته می شود. علائم اولیه بیماری عبارتند از:
- اختلال در تکلم
- اختلال در بلع
- اختلال در عملکرد و حرکت دست ها
- احساس ضعف
- اختلال در راه رفتن
علائم ALS در مراحل پیشرفته عبارتند از:
- تضعیف سایر اندام های بدن
- فلج
- اختلال در جویدن و نفس کشیدن و یا سرازیر شدن آب از دهان
تشخیص بیماری AlS
متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص بیماری ای ال اس، آزمایش الکترومایوگرام را انجام می دهد. الکترومایوگرام برای تشخیص آسیب های عصبی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
علاوه بر این آزمایش، آزمایشات خون و ادرار نیز برای بررسی سطح هورمون های تیروئید و پاراتیروئید جهت ارزیابی پروتئین سرم الکتروفورزیس و نیز آزمایش ادرار برای بررسی وجود فلزات سنگین انجام می شوند.
بررسی های دیگر عبارتند از:
- سی تی اسکن ستون فقرات ناحیه گردن
- اسکن ام آر آی و عکس برداری توسط اشعه ایکس
- نمونه برداری از عضله یا عصب
- انجام معاینات کامل نورولوژیکی
روش های درمانی AlS
از آنجایی که علت اصلی ALS هنوز مشخص نیست نمی توان یک روش درمانی قطعی را برای آن در نظر گرفت. در واقع روش های درمانی در نظر گرفته می توانند به بیمار کمک کنند تا یک زندگی با کیفیت داشته باشد. بسیاری از متخصصین حوزه سلامت نظیر پزشک خانوادگی، پرستار، متخصص ریه، متخصص فیزیوتراپی، متخصص تغذیه، متخصص کاردرمانی و … در برنامه مبتلایان به ال ای اس حضور دارند. در ادامه ما سه نوع درمان مهم را توضیح خواهیم داد:
دارو درمانی
داروهای مختلفی مانند ریلوزول و یا دیازپام هستند که باعث کند شدن پیشرفت این بیماری می شوند.
گفتار درمانی
زمانی که عضلات درون حنجره و کلو یا سقف دهان مبتلایان به این بیماری ضعیف شود، آنها دیگر نمی توانند مانند قبل کلمات خود را به طور واضح بیان کنند. متخصص گفتار درمانی می تواند به این افراد کمک کند تا تعداد زیادی از مهارت های ارتباطی خود را حفظ کنند. او همچنین به بیماران روش ها و فناوری های ارتباطی مناسبی را می آموزد تا بیمار برای انجام فعالیت های روزمره خود از آنان بهره ببرد.
توانبخشی
توانبخشی به افراد مبتلا به ای ال اس کمک می کند تا آنها با ناتوانی های جسمانی خود سازگاری پیدا کنند. متخصص توانبخشی به بیماران کمک می کنند تا توانایی های فعلی آنها افزایش یابد و جلوی کاهش دامنه حرکات بدن گرفته شود. علاوه بر این، متخصصین این حیطه، با ارزیابی دامنه حرکات بیمار و قدرت و توانایی و نیز مهارت عملکردی او می تواند نکات مهمی را در مورد راه رفتن اراده دهد.