سندرم گیلن باره
سندرم گیلن باره (Guillain-Barré Syndrome) یک اختلال نادر است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های عصبی سالم در سیستم عصبی محیطی حمله می کند. علت این بیماری هنوز ناشناخته است که معمولا توسط یک بیماری عفونی مانند التهاب معده، روده و یا ریه ایجاد می شود. با شروع بیماری، ضعف، گز گز و بی حسی به سراغ فرد آمده و در نهایت موجب فلج او می شود.
هنوز درمان قطعی برای این سندرم ارائه نشده است اما می توان با برخی از شیوه های درمانی شدت علائم و مدت زمان بیماری را کاهش داد.
در حدود نیمی از افرادی پس از عفونت های باکتریایی یا ویروسی مثل سرما خوردگی، هپاتیت عفونی – ویروسی، آنفلوانزا و … به این سندرم مبتلا می شوند.
علائم گیلن باره
پس از ابتلا به این سندرم، ضعف پیشرونده اندام ها در طول چهار هفته به حداکثر میزان خود می رسد و فرد مبتلا ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- احساس ضعف در ماهيچه، بي حسي، گزگز و گاهي اوقات فلج
- سوزش و حالت خواب رفتگی ناگهانی در پا
- ضعف و بی حسی در بازوها و اندام فوقانی
- ضعف اغلب كل اندام های پروگزيمال و ديستال
- اختلال عملكرد سيستم عصبی خودكار
- درگیر شدن اعصاب جمجمه و در نتیجه اختلال حرکتی چشم و یا ضعف صورت
- از دست دادن کنترل مثانه
- دشواری در تنفس
- افزایش ضربان قلب
تشخیص سندرم گیلن باره
از آنجایی که علائم گیلن باره بسیار مشابه سایر اختلالات عصبی مانند مننژیت یا بوتولیسم است، تشخیص آن در ابتدا دشوار می باشد. برای همین پزشک متخصص سوالاتی را در مورد علائم خاص و نیز سوابق پزشکی از بیمار می پرسد. بیمار باید هرگونه علائم غیر طبیعی و نیز عفونت های اخیر خود را به پزشک گزارش کند.
به طور کلی برای تأیید تشخیص سندرم گیلن باره از تست های زیر استفاده می شود:
- نوار عضله
- تست هدایت عصب
- پونکسیون یا سوراخ بین کمری که شامل کشیدن مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی است
درمان گیلن باره
هدف از درمان این سندرم به طور کلی، کاهش دادن شدت حمله ایمنی و حمایت نمودن از عملکرد بدن است. درمان هایی که برای این بیماری ارائه می شوند عبارتند از:
– پلاسمافرزیس یا تعویض پلاسما
تعویض پلاسما برای حذف آنتی بادی های حمله کننده به اعصاب و از خون بیمار در نظر گرفته می شود. در این روش، خون توسط دستگاه خارج شده و سلول های خون و پلاسما جدا می شوند. سپس، آنتی بادی هایی که در پلاسما موجود هستند حذف شده و خون مجددا به بدن بیمار بازگردانده می شود. در حقیقت، طی این روش درمانی، آنتی بادی هایی که اعصاب سالم سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار می دهند جدا می شوند.
– ایمونوگلوبولین داخل وریدی
با دوزهای بالای ایمونوگلوبولین نیز می تواند آنتی بادی های مذکور را محدود نمود. در واقع این با روش تعویض پلاسما به یک اندازه موثر بوده و پزشک است که در مورد بهترین درمان تصمیم می گیرد.
خدمات توانبخشی نیز می توانند به کاهش بیماری کمک زیادی کنند. در طول مرحله حاد بیماری، متخصصین توانبخشی دست و پای بیمار را حرکت می دهند تا انعطاف پذیری حفظ شود. البته اقدامات لازم در این خصوص بیشتر از این حرکات ساده است و طیف گسترده ای از درمان ها را شامل می شوند، برای مثال:
- كشش عضلات منقبض شده و جلوگيري از پوسيدگي و كهنه شدن بافت نرم
- بازيابي استقلال بيمار با انجام وظايف روزمرهي خود
- استفاده از تمرينات قدرتی-عضلانی و انجام تمرينات به صورت صحيح تا حد امكان
- افزايش تعادل و هماهنگی