ام اس
اِم اِس که با نام اختصاری MS (Multiple Sclerosis) شناخته می شود در سال 1868 توسط یک عصب شناس و استاد آسیب شناسی آناتومی فرانسوی به نام ژان مارتن شارکو توصیف شد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی حمله می کند. سلول های عصبی ما پوششی به نام غلاف میلین دارند که این غلاف به انتقال پیام میان سلول های عصبی کمک می کند اما در ام اس، دستگاه ایمنی بدن، این غلاف را تخریب می کند.
این نوع تخریب می تواند تخریب جزئی قابل ترمیم و یا کامل باشد و به همین دلیل است که ام اس دارای طیف گسترده ای از علائم بوده و روند پیشرفت نیز در هر بیمار متفاوت است.
علائم بیماری ام اس
همانطور که در بالا ذکر شد علائم این بیماری بسته به ناحیه تخریب و میزان آن، متفاوت می باشد. اما به طور کلی شایع ترین علائم ام اس عبارتند از:
- احساس خستگی
- اسپاسم عضلانی یا دردهای شدید و بیدلیل عضله
- نشانههای مربوط به چشم مثل تاری دید و دوبینی
- سرگیجه، عدم تعادل و اختلال در راه رفتن
- بیحسی، خوابرفتگی و ضعف عضلات
- اختلالات کارکرد جنسی، دستگاه گوارش و مثانه
- تشنج، سردرد، ریزش مو، خارش
- افسردگی
- اختلال در صحبت کردن و اختلال تنفسی که البته شیوع این دو کمتر است.
- اختلالات احساسی، شناختی و حافظه
چه کسانی بیشتر در معرض ام اس قرار دارند؟
علت اصلی بیماری ام اس هنوز به طور دقیق مشخص نشده است اما عوامل زیر می توانند در پیدایش آن موثر باشند:
- پایین بودن سطح ویتامین D
- استرس یا خستگی بیش از اندازه روحی و جسمی
- تولد و زندگی در برخی از مناطق جغرافیایی
- ژنتیک
- مصرف دخانیات
- مصرف بیش از اندازه نمک
در کشور ما به طور متوسط از هر صد هزار نفر، 20 الی 60 نفر به بیماری ام اس مبتلا هستند. سن شایع ابتلا نیز متاسفانه بین 20 الی 40 سال است. علاوه بر این، شیوع این بیماری در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان می باشد.
تشخیص ام اس
تشخیص این بیماری تنها توسط نورولوژیست ها یا متخصصین مغز و اعصاب انجام می شود. پزشک متخصص پس از معاینه، با استفاده از آزمایشات تکمیلی از تشخیص ام اس مطمئن می شود. البته گاهی تشخیص این بیماری ممکن است ماه ها طول بکشد و در این مدت فرد باید صبور و پیگیر باشد.
درمان ام اس
پس از اینکه متخصص به طور قطعی بیماری ام اس را تشخیص داد، برای بیمار داروهای درمان بیماری را تجویز می کند. این داروها در سال های اخیر پیشرفت زیادی داشته و دیگر مانند قبل جای نگرانی وجود ندارد. علاوه بر درمان های دارویی، درمان های دیگری نیز هستند که می توانند روند درمان را از نظر اثربخشی به طرز قابل توجهی بهبود بخشند.
یکی از این درمان های موثر ام اس، توانبخشی است که به طور چشمگیری علائم و عوارض این بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی مبتلایان را بهبود می بخشد. تمرینات توانبخشی نقش مهمی را در بهبود دامنه حرکتی، کاهش مشکلات مرتبط با اختلالات تعادل و بازیابی توانمندی های حرکتی ایفا می کند. علاوه بر این تمرینات توانبخشی می توانند خستگی و سفتی عضلات را کاهش دهند. در نهایت، مبتلایان ام اس می توانند با مراجعه به کلینیک های توانبخشی که این خدمات را ارائه می دهند علائم بیماری را تا حد زیادی کاهش دهند.
در مجموع برای درمان اماس لازم است تا حدی سبک زندگی را تغییر داد. تغییر سبک زندگی در کنار درمانهای دارویی و خدمات توانبخشی میتواند به کند شدن روند بیماری اماس کمک کند. پس در روند درمان اماس این موارد باید رعایت شود:
- پرهیز از دخانیات
- دوری از استرس و کار زیاد
- داشتن یک رژیم متعادل
- ورزش سبک و منظمی که باعث خستگی نشود.
- حفظ متعادل سطح ویتامین D خون
- خوردن بیشتر میوه ها و سبزیجات تازه
- حفظ روحیه